شکاف 15 کیلومتری هشدار خطر جدی برای نیشابور

به گزارش سهندبلاگ، خبرنگاران/خراسان رضوی پژوهشگر مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق گفت: در نیشابور شاهد درز و شکاف های طولانی بالغ بر 15 کیلومتر هستیم، درز و شکاف ها و فرونشست های دشت نیشابور با افت سطح آب های زیرزمینی در ارتباط هستند.

میثم مجیدی در گفت وگو با خبرنگاران بیان کرد: افزایش شدید افت سطح آب زیرزمینی، افزایش شوری آب به میزان تقریباً دو برابر شرایط فعلی، تشدید نشست زمین، کاهش چشمگیر تغذیه آب های زیرزمینی و به طور قطع افزایش هزینه های پمپاژ و تخریب بعضی از چاه های بهره برداری و در پی آن تخریب سکونت گاه های مجاور آن ها، از پیامدهای ادامه فرایند کنونی در بهره برداری از منابع آب است.

وی ادامه داد: بخش های وسیعی از دشت نیشابور تا سال 1420 به لحاظ افت سطح آب و نیز به لحاظ کیفیت منابع آب در دسته آسیب پذیری بسیار زیاد و زیاد قرار خواهند گرفت، در واقع ادامه فرایند کنونی برداشت از منابع آب زیرزمینی، موجی از معضلات و آسیب های جدی را در بخش های مرتبط با منابع و مصارف آب روبرو خواهد کرد.

این استاد دانشگاه اعلام کرد: در صورت ادامه فرایند کنونی تقریباً مناطق شرقی دشت نیشابور به لحاظ افت سطح آب از چرخه بهره برداری و فراوری خارج خواهند شد و مناطق غربی و جنوبی دشت به لحاظ کیفی از چرخه فراوری خارج می شوند.

مجیدی اضافه نمود: چنانچه میزان برداشت فعلی از منابع آب را تا حدود 40 درصد کاهش دهیم، می توان به حفظ شرایط کنونی و پیشگیری از بروز شرایط اسفناک در سال های آینده یاری کرد، مهم ترین عوارض محیط زیستی ناشی از افت سطح آب های زیرزمینی را می توان مسائل کیفی آب، اثرات بر اکوسیستم منطقه و نشست زمین بیان کرد.

وی اظهار کرد: شرایط کنونی موجب شده در نیشابور شاهد درز و شکاف های طولانی بالغ بر 15 کیلومتر باشیم. درز و شکاف ها و فرونشست های دشت نیشابور با افت سطح آب های زیرزمینی در ارتباط هستند، این درز و شکاف ها بیشتر در حاشیه دشت نیشابور مشاهده می شوند. این شکاف ها در شمال شرقی دشت وجود دارند و اگر در کنار یکی از سازه های حیاتی اتفاق بیفتد و یا به سمت یکی از آن ها حرکت کند بدون شک دچار جابه جایی خطوط ریلی، لوله های خط انتقال و زیرساخت های طولی خواهد شد.

مجیدی گفت: هرچند استاندارد آستانه بحرانی شدن نشست زمین 4 میلی متر اعلام شده ولی به طور متوسط سالانه دشت نیشابور 120 میلیمتر با فرونشست همراه بوده است.

وی ادامه داد: نشست زمین نه تنها به مسائل کیفی آب دامن می زند، بلکه باعث کاهش ذخایر آب زیرزمینی و نیز کاهش تغذیه این منابع و به هم خوردن الگوی جریانات سطحی و زیرسطحی می گردد که همچون چرخه ای تمام نشدنی، قادر هستند به طور کلی توسعه و پایداری منابع آب را در منطقه از بین ببرند.

منابع آب شیرین در معرض خطر

این پژوهشگر مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق گفت: طبق آنالیز ها در حال حاضر منابع آب شیرین در دشت نیشابور بسیار در معرض خطر بوده و تا سال 1420 گستره وسیعی از دشت نیشابور و منابع آب زیرزمینی در معرض شوری بیشتر قرار می گیرد، این موضوع به معنی خروج بیش از 40 درصد اراضی کشاورزی مرغوب این دشت از چرخه فراوری بوده و تهدید جدی برای تامین آب سالم و مرغوب به منظور مصارف شرب و بهداشت است.

وی بیان کرد: مهم ترین عامل در افزایش شوری آب زیرزمینی افت سطح آب است که سبب انباشت شوری در نقاط مختلف دشت شده، همچنین عدم خروج نمک اضافی از آب زیرزمینی به دلیل افت سطح آب، تعادل نمک و نیز سایر املاح را در آب زیرزمینی نیشابور از بین برده است.

مجیدی اضافه نمود: کاهش برداشت ها و مدیریت صحیح آن، اصلی ترین راهکاری است که می تواند از تشدید شرایط کنونی جلوگیری کند، تغییر در الگوی کشت و در نتیجه بهینه سازی الگوی مصارف آب در بخش کشاورزی از حداقل برنامه هایی است که باید در دستور کار برای حفظ منابع و توسعه منطقه مد نظر قرار گیرد.

وی بیان کرد: نشست زمین و بروز شکاف های عمیق در سطح زمین، آسیب جدی دیگری است که رفته رفته احتمال ورود خسارت به اراضی غیر کشاورزی را نیز فراهم می نماید، نشست زمین با تاثیر بر فشردگی لایه های مختلف زمین، تغذیه آب زیرزمینی و افزایش احتمال آلودگی منابع آب، از عوارض محیط زیستی شاخص دیگری هستند که گریبان گیر دشت نیشابور شده است.

وی گفت: افزایش سالانه شوری آب زیرزمینی به میزان 140 میکروموس بر سانتیمتر و نیز نشست حدود 10.5 سانتیمتر در سال، عواقب ناخوشایندی را برای منابع و مصارف آب در نیشابور رقم خواهد زد.